E – 18.1 | HISTORIE VAN GELD

Ze zeggen: “Money makes the World go round”. “But what is money?”. Wat hebben we aan geld? Wat is haar bestaansrecht en functie? Waarom werken we zo hard voor geld?  Daar ga ik in de komende 4 @ 5 blogs bij stil staan. Het verhaal is namelijk lang en ik vind het belangrijk om uitgebreid stil te staan bij de evolutie van geld. Waarom? Omdat geld belangrijker is dan we denken voor de ontwikkeling van de moderne maatschappij. Net zoals de circulatie van bloed in ons lichaam belangrijk is om onze organen werkende te houden en ons daarom ook in leven te houden, is geldcirculatie het levensbloed van de economie. Als geld circuleert, beweegt de economie.

Geld, in z’n algemeenheid is om diverse redenen cruciaal in de samenleving. Kortheidshalve gaat het om de volgende redenen:

1. Ruilmiddel: Geld vereenvoudigt transacties door de noodzaak van ruilhandel, waarbij goederen en diensten rechtstreeks moeten worden uitgewisseld, te elimineren. Met geld kunnen mensen hun goederen of diensten tegen valuta verkopen en die valuta vervolgens gebruiken om te kopen wat ze nodig hebben of willen.
2. Waardeopslag: Met geld kunnen mensen de waarde van hun arbeid of goederen bewaren voor toekomstig gebruik. In tegenstelling tot veel andere goederen bederft of verslechtert geld in de loop van de tijd niet, waardoor het een betrouwbare manier is om rijkdom te behouden. Hooguit kan je een argument maken voor ontwaarding van geld via inflatie.
3. Rekeneenheid: Geld biedt een gemeenschappelijke maatstaf voor het waarderen van goederen en diensten, waardoor het gemakkelijker wordt om prijzen en kosten te vergelijken. Deze standaardisatie helpt zowel consumenten als bedrijven weloverwogen economische beslissingen te nemen.
4. Standaard voor uitgestelde betaling: Geld maakt transacties mogelijk waarbij de betaling wordt uitgesteld tot een toekomstige datum, zoals leningen of kredieten. Deze functie ondersteunt economische activiteiten en groei door investeringen mogelijk te maken die misschien niet mogelijk zijn met onmiddellijke betalingen.
5. Faciliteert economische groei: Geld speelt een belangrijke rol bij het faciliteren van handel en financiën, wat leidt tot een efficiëntere allocatie van middelen en grotere economische groei. Het maakt specialisatie mogelijk, waarbij individuen of bedrijven zich concentreren op waar ze goed in zijn, waardoor de algehele productiviteit en welvaartscreatie toeneemt.

Geld speelt verder een belangrijke rol in sociale en culturele context, omdat het vaak succes symboliseert en de sociale status en machtsdynamiek beïnvloedt. Over het geheel genomen is het een fundamenteel instrument dat samenlevingen helpt hun economische activiteiten effectiever te beheren en alles ondersteunt, van dagelijkse aankopen tot wereldhandel.

Tot slot is geld ook een interessant onderwerp, omdat we op dit moment in de tijd ook op een cruciaal punt staan om weer een transformatie te zien in het “medium” geld. We gaan “langzamerhand” richting digitaal geld. De volgende stap in de evolutie van geld is “digital” en dan ook met name crypto currency. De transformatie zal ook onze economie en dagelijks leven veranderen.

Deze blog gaat dus over de geschiedenis van geld. Mijn doel is ook om uiteindelijk een beter begrip te krijgen bij het bestaansrecht van geld en uiteindelijk ook digitaal geld en crypto currency, door stil te staan bij de evolutie van geld. De discussies die we vandaag zien bij crypto currency zijn voor een groot gedeelte dezelfde discussies die gevoerd zijn bij papiergeld en fiat. Dus in die zin niets nieuws.

Geld is een innovatieve uitvinding die een revolutie teweeg heeft gebracht in de handel. Het heeft ook machtige naties en grote banken (financiële sector) gecreëerd en heeft veel invloed gehad op de ontwikkeling en vorming van onze moderne samenlevingen. Geld is één van de belangrijkste pijlers van onze economie. Het is het medium waar we hard voor werken en welke onze dagelijkse consumptie mogelijk maakt. “Money talks”.

Het is daarom interessant om vanuit historisch perspectief naar geld te kijken, de functie ervan te begrijpen, maar ook te visualiseren wat toekomstige innovaties ons kunnen brengen. Veranderingen in de vormen van geld hebben een revolutie teweeggebracht in de manier waarop we ons leven structureren. We staan opnieuw op het kruispunt van verandering, met de ontwikkeling van digitale en crypto currencies. Welke wonderen staan ons te wachten als we verder gaan en de toekomst van geld omarmen?

De geschiedenis van het geld, van zijn primitieve vormen in het ruilhandel-systeem, tot de geavanceerde digitale transacties van de moderne tijd, is een fascinerende ontdekkingsreis. Het begrijpen van deze vooruitgang is van belang voor de economie, omdat het licht werpt op de ingewikkelde mechanismen van handel en financiën die ten grondslag liggen aan onze wereld van vandaag.

Ik zal de volgende vormen van geld bespreken in deze en komende blogs:

1. Het ruilhandel-systeem;
2. “Commodity-geld”;
3. Munten;
4. Papiergeld;
5. “Digital currency” en “crypto currency”.

In deze blog zal ik het verder alléén hebben over de ruilhandel.

Het initieel ruilsysteem (Barter) – oorsprong van handel

Het ruilsysteem (Barter), de oudste ruilmethode van de mensheid, omvatte het rechtstreeks verhandelen van goederen en diensten zonder een gestandaardiseerd medium. Een boer zou bijvoorbeeld tarwe kunnen ruilen voor een pot. Dit systeem werd echter logischerwijs geconfronteerd met aanzienlijke uitdagingen, zoals:

1. Gebrek aan een gemeenschappelijke waardemaatstaf. In een ruilsysteem is het vaststellen van de waarde van goederen en diensten inherent subjectief en variabel. Dit gebrek aan een gemeenschappelijke maatstaf maakt het lastig om eerlijke wisselkoersen te bepalen. Hoeveel zakken graan zijn bijvoorbeeld gelijk aan tien potten klei?
2. “Dubbel toeval” van wensen. De belangrijkste beperking van ruilhandel is het dubbele samenvallen van behoeften. Dit betekent dat beide partijen een transactie moeten hebben wat de ander verlangt. Als een boer bijvoorbeeld potten nodig heeft, maar de pottenmaker geen tarwe, wordt een directe ruiltransactie onmogelijk.
3. Moeilijkheden bij het opslaan van rijkdom. Ruilsystemen worstelen met het concept van vermogensopslag. Goederen zoals groente en vlees zijn bederfelijk, omvangrijk of gaan na verloop van tijd achteruit. Dit maakt het moeilijk om rijkdom te vergaren en te behouden, vooral in vergelijking met duurzame en draagbare vormen van geld zoals gouden munten. Je kunt dus geen vermogen opslaan. Onthoud dit, daar het steeds terugkomt.
4. Problemen met deelbaarheid en fractionele uitwisseling. Sommige goederen kunnen niet worden verdeeld zonder waardeverlies. Het splitsen van een levend dier of gereedschap voor een kleinere handel is bijvoorbeeld onpraktisch. Dit beperkt de mogelijkheid om transacties van verschillende omvang uit te voeren en vermindert de economische flexibiliteit.
5. Gebrek aan standaardisatie. Zonder gestandaardiseerde ruileenheden vereist elke transactie individuele onderhandelingen, wat tijdrovend en inefficiënt is. Dit belemmert grootschalige economische activiteit en marktontwikkeling.
6. Complexiteit bij grote transacties en handelsexpansie. Het ruilsysteem wordt buitengewoon omslachtig voor grote of complexe transacties. Het beperkt ook de reikwijdte van de handelsexpansie, aangezien de directe uitwisselingsvereisten, de handel over lange afstanden en de ontwikkeling van grotere markten, beperken.
7. Onvoldoende voor de moderne economische complexiteit. Naarmate samenlevingen en economieën steeds complexer worden, blijkt het ruilsysteem ontoereikend, om de grote diversiteit van producten en diensten aan te kunnen, maar ook om de financiële transacties die nodig zijn in een moderne economie, zoals kredieten, leningen en investeringen effectief te dienen

Deze beperkingen hebben aanzienlijk bijgedragen aan de ontwikkeling van meer geavanceerde monetaire systemen, waardoor een fundamentele context werd geboden voor het begrijpen van de evolutie van geld. Tot dusverre “ruilhandel”. In mijn volgende blog behandel ik de eerste 2 innovaties in geld: Commodity-geld en daarna munten.