CG-1 GOVERNANCE EN ECONOMISCHE ONTWIKKELING

Corporate Governance, of algemener Governance, klinkt wellicht als een “ver van mijn bed show”-woord. En als ik het met mensen over heb, wordt toch duidelijk dat “het governance-gevoel” niet leeft. We praten er vrijwel nooit over en als we dat toch doen is het meestal het gevolg van een financieel schandaal, een faillissement, een fraudegeval, etc. Even een week er over praten en dan weer in de routine vervallen en op naar het volgende voorval. Alleen Pensioenverzekeraar Ennia houdt ons wakker, want de gevolgen worden door duizenden mensen gevoeld.

Om het “Governance-gevoel” over te dragen geef ik jaarlijks met een groep professionals “Masterclasses” in Governance. Hierbij gaan we in op wat we om ons heen zien, onze praktische ervaring delen, met name als Governance misgaat en geven we aan hoe we praktisch met Governance moeten en kunnen omgaan. Dus niet zozeer “wat het boekje zegt”, maar meer hoe het wel of niet werkt in de (lokale) praktijk. En lokale praktijkgevallen van missers zijn er genoeg.

We moeten het er echter vaker over hebben, want Governance heeft invloed op de economie, je portemonnee, je dagelijks leven en levensstandaard. Als je de economie, je portemonnee, je levensstandaard belangrijk vindt, moet je ook Governance belangrijk vinden.

GOVERNANCE

Governance betreft een reeks van principes, beleidslijnen en procedures die bepalend zijn voor de manier waarop een organisatie wordt bestuurd en gecontroleerd. Het omvat de relaties tussen de aandeelhouders (en in bredere zin: stakeholders) van een organisatie, het bestuur, het management en andere belanghebbenden, evenals de doelen en doelstellingen van de organisatie.

Good Governance is essentieel om ervoor te zorgen dat een organisatie op een verantwoorde, ethische, maar ook duurzame manier handelt. Governance kan helpen om transparantie en verantwoordingsplicht te bevorderen, risico’s te beperken en de belangen van alle belanghebbenden te beschermen.

Governance omvat verschillende aandachtgebieden zoals de samenstelling en structuur van het bestuur, de beloning van bestuurders, financiële rapportage en auditprocessen, risicobeheer en maatschappelijke en ecologische verantwoordelijkheid. Er zijn verschillende raamwerken en richtlijnen voor governance beschikbaar online. Daar ga ik in deze blog niet op in.

WAAROM IS GOVERNANCE BELANGRIJK?

Governance is, zowel in micro- als macro-sfeer, belangrijk om de volgende redenen:

1. Verantwoording en transparantie: Effectieve governance zorgt ervoor dat bedrijven verantwoording afleggen aan hun stakeholders en transparant opereren. Dit omvat openbaarmaking van nauwkeurige en betrouwbare financiële informatie, evenals naleving van ethische business-praktijken.
2. Risicobeheer: Governance kan helpen bij het identificeren en beperken van risico’s, zoals operationele, financiële, compliance en reputatie risico’s. Dit kan bedrijven helpen om potentiële juridische en financiële aansprakelijkheden en reputatieschade te voorkomen.
3. Bescherming van belanghebbenden: Governance helpt belangen van stakeholders van een bedrijf te beschermen, waaronder aandeelhouders, werknemers, klanten en leveranciers. Dit kan onder meer inhouden dat het bedrijf op een verantwoorde en duurzame manier wordt bestuurd en dat belanghebbenden eerlijk en met respect worden behandeld.
4. Succes op lange termijn: effectieve governance kan bijdragen aan het succes van een bedrijf op lange termijn door verantwoorde besluitvorming te bevorderen, innovatie aan te moedigen en ervoor te zorgen dat het bedrijf goed wordt geleid en financieel gezond is.
5. Naleving van wet- en regelgeving: Bedrijven met sterke praktijken op het gebied van governance houden zich eerder aan toepasselijke wet- en regelgeving, wat kan helpen om wettelijke en regelgevende sancties te voorkomen.

Over het algemeen is Good Governance (goed ondernemingsbestuur) belangrijk voor het opbouwen van vertrouwen in een bedrijf, wat kan bijdragen aan het succes en de duurzaamheid ervan op de lange termijn.

RELATIE TUSSEN GOVERNANCE EN ECONOMISCHE ONTWIKKELING

Good Governance kan bijdragen aan economische ontwikkeling door investeringen, groei en het scheppen van banen te bevorderen, terwijl zwakke governance de economische ontwikkeling kan belemmeren door een omgeving van instabiliteit en onzekerheid te creëren. We investeren liever in een bedrijf “that has our backs”.

Hier zijn enkele manieren waarop Corporate Governance de economische ontwikkeling kan beïnvloeden:

1. Investeringen: een land met een sterk kader voor Corporate Governance trekt eerder investeringen aan van zowel binnenlandse als buitenlandse investeerders. Dit komt omdat beleggers meer vertrouwen hebben in bedrijven die goed worden beheerd en transparant zijn, wat kan leiden tot meer investeringen en economische groei. In één van mijn “economie blogs” ben ik stil gestaan bij de positieve (cor)relatie tussen een sterke rechtstaat en economische groei.
2. Bedrijfsgroei: Goed ondernemingsbestuur kan ook bijdragen aan de groei van individuele bedrijven, wat op zijn beurt kan bijdragen aan economische ontwikkeling. Bedrijven met sterke governance-praktijken zijn bijvoorbeeld mogelijk beter in staat om getalenteerde werknemers aan te trekken en te behouden, te innoveren en activiteiten uit te breiden.
3. Creëren van banen: Bedrijven die goed worden geleid en financieel gezond zijn, zullen eerder banen creëren, wat kan helpen de armoede terug te dringen en de levensstandaard te verbeteren. Bovendien zullen bedrijven met sterke governance-praktijken eerder geneigd zijn te investeren in de ontwikkeling van hun werknemers, wat kan leiden tot een hogere productiviteit en hogere lonen.
4. Financiële stabiliteit: Good Governance kan de financiële stabiliteit helpen bevorderen door het risico op fraude en financieel wanbeheer te verminderen. Dit kan helpen om de belangen van investeerders en crediteuren te beschermen en economische crises te voorkomen.

ENKELE STUDIES

Uit een studie van de Wereldbank⁽¹⁾ waarin gegevens uit 176 landen werden geanalyseerd, bleek dat landen met betere governance-scores over het algemeen hogere niveaus van economische groei en ontwikkeling, buitenlandse investeringen, lagere financieringskosten en een efficiëntere kapitaalallocatie hebben.

Uit een andere studie van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO)⁽²⁾ gegevens uit 27 OESO-landen werden geanalyseerd, bleek dat landen met sterkere governance over het algemeen hogere niveaus van productiviteit, innovatie en algemene economische prestaties hadden.

Hiernaast bleek uit een studie van de Harvard Business School⁽³⁾ waarin gegevens van 2.000 beursgenoteerde bedrijven in 23 landen werden geanalyseerd, dat bedrijven met betere governance praktijken, een hogere winstgevendheid, hogere aandelenkoersen en een lagere volatiliteit hadden.

Deze en andere studies tonen aan dat er een positief verband bestaat tussen Corporate Governance en economische ontwikkeling, en dat Good Governance onder andere kan bijdragen aan investeringen, groei, het scheppen van banen en financiële stabiliteit.

OVERHEID STEUN AAN GOOD GOVERNANCE

Er zijn verschillende beleidsacties die een land kan ondernemen om te zorgen voor een “Good Governance”-omgeving. Deze zijn:

1. Wettelijk en regelgevend kader: een land moet over zorgen voor wet- en regelgeving, die bedrijven verplicht om nauwkeurige en betrouwbare financiële informatie vrij te geven, effectieve interne controles in te voeren en de onafhankelijkheid van de raad van bestuur te waarborgen.
2. Handhavingsmechanismen: een land moet zorgen voor regelgevende instanties die onafhankelijk zijn en de bevoegdheid hebben om bedrijven die de bestuursnormen schenden, te onderzoeken en aan hen sancties op te leggen.
3. Bescherming van investeerders: een land moet ervoor zorgen dat investeerders worden beschermd en toegang hebben tot informatie die hen in staat stelt weloverwogen investeringsbeslissingen te nemen. Dit omvat regelgeving die bedrijven verplicht om relevante informatie aan beleggers bekend te maken, evenals mechanismen voor beleggers om bedrijven aansprakelijk te stellen voor schendingen van het bestuur.
4. Onafhankelijkheid van de raad van bestuur: een land moet ervoor zorgen dat de raden van bestuur onafhankelijk zijn en over de expertise en middelen beschikken die nodig zijn om effectief toezicht te houden op het management van de onderneming. Dit omvat regelgeving die een bepaald aantal onafhankelijke bestuurders in het bestuur vereist.
5. Rechten van aandeelhouders: een land moet ervoor zorgen dat aandeelhouders hun rechten kunnen uitoefenen en de besluitvorming van bedrijven kunnen beïnvloeden. Dit omvat voorschriften die voorzien in stemrecht voor aandeelhouders, toegang tot volmachten en de mogelijkheid om bestuurders te benoemen.
6. Maatschappelijk verantwoord ondernemen: een land moet maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) bevorderen door bedrijven aan te moedigen rekening te houden met de belangen van alle stakeholders, inclusief werknemers, klanten, leveranciers en de bredere gemeenschap. Dit kan worden bereikt door middel van vrijwillige MVO-initiatieven, maar ook door regelgeving die bedrijven verplicht te rapporteren over hun sociale en milieu impact.

Over het algemeen vereist het creëren van een goede Corporate Governance-omgeving, een combinatie van wettelijke, regelgevende en markt gebaseerde mechanismen die transparantie, verantwoordingsplicht en verantwoordelijkheid bevorderen. Door beleid te implementeren dat best practice bevordert, kunnen bedrijven en landen helpen, investeringen aan te trekken, economische groei te bevorderen en de belangen van alle belanghebbenden te beschermen.

RELEVANTIE VOOR ONS?

De voordelen van Good Governance voor maatschappij en de economie zijn legio en met diverse studies aangetoond. Waarom hebben we er dan hier op dit eiland zoveel moeite mee? Liggen de belangen hier anders? Het kapitalisme leert ons dat eigen belang een belangrijke motivator is. Waarom verstoren politici vaak een gezonde governance relatie? Waarom willen ministers liever “friends & family”, dan competente bestuurders in overheidsinstanties? Het is een feit dat in troebel water het vissen goed gaat. Het doet me denken aan een quote uit “Game of Thrones”, welke bij is blijven steken.

“Chaos isn’t a pit. Chaos is a ladder,” Littlefinger told the Spider. “Many who try to climb it, fail and never get to try again. The fall breaks them. And some are given a chance to climb. They refuse, they cling to the realm or the gods or love. All illusions. Only the ladder is real. The climb is all there is.”

Het zou goed zijn om daarover na te denken. We can do better.

References:

1. The World Bank study: “Corporate Governance: A Framework for Implementation”, published in 2000.
2. The OECD study: “Corporate Governance and Economic Performance”, published in 1998.
3. The Harvard Business School study: “What Drives Corporate Social Performance? The Role of Nation-Level Institutions”, published in 2008.