INLEIDING
Economie is de wetenschap die zich primair bezighoudt met de menselijke behoeftebevrediging. De economie bestudeert keuzes die individuen, organisaties en samenlevingen maken bij het omgaan met schaarste. Daarmee vertoont economie ook elementen van een sociale wetenschap en een gedragswetenschap.
Deze blog gaat over Schaarste. Schaarste volgt het feit dat we onze behoeften willen bevredigen en dus vraag hebben naar een product, dienst of iets anders. Als die vraag naar een product, dienst of iets anders (laten we het verzamelwoord “factor” gebruiken (wordt blog 3)) groter is dan haar aanbod (omdat er factoren gelimiteerd zijn), ontstaat er schaarste. Schaarste, als economisch concept, is niets anders dan limiet op wat wij als maatschappij kunnen aanbieden om behoeften te bevredigen (aanbod is kleiner dan de vraag). Er moeten prioriteiten worden gesteld en keuzes worden gemaakt. De economische wetenschap bestudeert die keuzes.
Terug naar schaarste: Niets is oneindig ([ver-]bruikbaar) en mede daarom heeft het een waarde, een prijs. Met het woord “oneindig” valt dan ook te denken aan een ander woord, “duurzaam” (sustainable). Dat laatste is ook een actueel concept in de economie, maar een onderwerp voor een andere blog. “Multi-bruikbaar” is een factor meestal ook niet. Je gebruikt bijvoorbeeld een stuk “Land” voor landbouw, of voor veeteelt, of voor industrie, of voor woningbouw, of om een golfbaan te maken, etc. Eenmaal een keuze is gemaakt, is een andere keuze veelal uitgesloten. Een keuze heeft een gevolg, maar wat is het beste (economisch) gevolg? De schaarste, maakt je keuze belangrijker dan je denkt; doe het daarom bewust en onderbouwd.
WAT IS SCHAARSTE?
Als er geen schaarste was, zouden we alles kunnen maken voor elke denkbare behoefte of verlangen. Maar helaas, we willen meer dan wat we kunnen. Schaarste is het gat tussen eindige middelen of factoren en onze (theoretisch) oneindige behoeften. Zonder schaarste zou de economische wetenschap geen bestaansrecht hebben. Schaarste is een universeel begrip welk haar bestaansrecht te danken heeft aan het feit dat er niet voldoende tijd is, er onvoldoende geld is, onvoldoende goederen en diensten, onvoldoende land is, onvoldoende water, olie, etc. zijn om de behoeften van eenieder volledig te bevredigen. Schaarste kan absoluut zijn (op = op), maar ook relatief (bijvoorbeeld grondstof kan op vele alternatieve wijzen worden gebruikt, maar je moet kiezen welke).
Iedereen ervaart schaarste, van arm tot rijk. Met enige nuance wordt schaarste anders ervaren in Haïti dan op Curaçao of Nederland. Schaarste is niet alleen een functie van eindige middelen, maar natuurlijk ook van oneindige behoeften, verlangens en wensen. “Life is an act of consumption” en dat impliceert productie aan de andere kant om die consumptie te bevredigen. Omdat schaarste bestaat, impliceert dat een “opoffering” of een “ruil” om meer van de schaarste middel beschikbaar te hebben om 1 behoefte te bevredigen ten koste van een andere.
En dan komen we terecht bij inzet van middelen en productie. Wat geproduceerd wordt is afhankelijk van vraag en aanbod. Vraag en aanbod komen samen op een markt (veelal praten we over een vrije markt). Op de markt ontstaat een prijs voor de aangeboden en gevraagde goederen en diensten. De prijs is een schaarste-indicator, immers het is een kostenpost. Aan de aanbodzijde hebben we productiefactoren (nieuw woord voor middelen) en die bepalen wat en hoe wordt geproduceerd. Aan de vraagzijde wordt bepaald wat en voor wie wordt geproduceerd en dat zijn de consumenten, bedrijven en overheid. In mijn volgende blog ga ik in op de productiefactoren om concreter in te vullen waar de schaarste is en waarom het ook een economisch onderwerp is. Bij deze productiefactoren spelen namelijk allocatie-keuzes en eenmaal een keuze is gemaakt, is een andere keuze meestal uitgesloten. Hiervoor bestaan ook economische theorieën (zoals comparatieve voordelen, etc.), maar dat wordt een andere blog.
RELEVANTIE VOOR ONS
Wanneer we weinig van “iets” (productiefactoren) hebben, moeten we keuzes maken. Het is verstandig om ons te realiseren dat productiefactoren schaars zijn. Met een voorschot op de volgende blog gaat het hierbij om de productiefactoren “Land”, “Arbeid”, “Kapitaal” en “Ondernemerschap”. Ze zijn allemaal nodig om economisch vooruit te kunnen als Natie. Deze dagen relevant voor Curacao is omgang met professionals. We hebben het dan over productiefactor “Arbeid”. Je hebt ze nodig in je arbeidspool, anders heb je straks beperkte middelen en ook beperkte keuzes. Verkwist ze dus niet.
Het zou wie dan ook die op die beleidsstoel zit, sieren om kundig om te gaan met economisch leidinggeven, het heeft namelijk consequenties”. Economie raakt alles.
