INLEIDING
Economie is de wetenschap die zich primair bezighoudt met de menselijke behoeftebevrediging. De economie bestudeert keuzes die individuen, organisaties en samenlevingen maken bij het omgaan met schaarste. Schaarste was het onderwerp van de vorige blog. We bouwen daarop voort in deze blog met productiefactoren om het begrip schaarste concreter in te vullen.
Niets is oneindig verbruikbaar en mede daarom heeft het een waarde (prijs). “Multi-bruikbaar” is een productiefactor meestal ook niet. Je gebruikt bijvoorbeeld een stuk “Land” voor landbouw, of industrie, of woningbouw, etc. Eenmaal een keuze is gemaakt, is een andere keuze veelal uitgesloten. Een keuze heeft een gevolg, maar wat is de beste keuze en het beste (economisch) gevolg? Schaarste betekent dus afweging.
PRODUCTIEFACTOREN
Bijna alles wat we willen, wordt gemaakt met middelen, of zoals in de economie genoemd: Productiefactoren. Deze productiefactoren zijn: “Land”, “Arbeid”, “Kapitaal” en “Ondernemerschap”.
De basisgedachte is dat productiefactoren gezamenlijk, inkomen en welvaart genereren. Dit kan niet onbeperkt, want er is niet genoeg, Er kunnen ook negatieve gevolgen aan het gebruik gekoppeld zijn. Een voorbeeld hiervan is de milieuvervuiling. De grote fabrieken (Kapitaal),gebouwd tijdens de industriële revolutie, hebben naast economische welvaart, ook voor een forse toename van milieubelasting gezorgd.
In de economie gaat het erom hoe je de schaarse productiefactoren inzet en benut en welke rijkdom/welvaart deze met zich meebrengen. Productiefactoren zijn verder ook middelen die altijd in een bepaalde verhouding noodzakelijk zijn om te kunnen produceren. Je moet ze samen bekijken en niet apart. Afhankelijk van de omstandigheden kunnen 1 of 2 productiefactoren belangrijker zijn dan de anderen. Elke keuze (combinatie) heeft een ander resultaat.
In deze blog ga ik in op productiefactor “Arbeid”. In de volgende blogs raak ik de andere productiefactoren.
ARBEID
Het kan logisch lijken, maar “dingen” kunnen niet gemaakt worden als iemand ze niet maakt. Jouw hamburger maakt zichzelf niet klaar en het verkoopt zichzelf ook niet als iemand het niet mogelijk maakt d.m.v. arbeid. “Arbeid” heeft betrekking op kennis en vaardigheden van mensen. Het gaat om zowel lichamelijke als geestelijke inzet om producten/diensten te creëren. Het aanbod van arbeid is de beroepsbevolking. Dit laatste is het kwantiteitsaspect van factor “Arbeid”. Er is ook een kwaliteitsaspect die bij arbeid hoort en dat heeft te maken met scholing, training, begeleiding, etc.
“Arbeid” is een flexibele factor, omdat verschillende mensen verschillend kunnen worden ingezet om verschillende “dingen” te maken. Arbeid wordt in grote lijnen verdeeld in ongeschoold, bekwaam en professioneel. Ongeschoold arbeid betreft werk waar geen formele training voor is genoten en is vaak repetitief werk of massaal in aard. Het betreft hier bijvoorbeeld schoonmaakwerk, massaproductie, etc. Bekwaam arbeid betreft werk waar vaardigheid en kennis samen komen. Het betreft hier bijvoorbeeld elektriciens, loodgieters, timmerlui, lassers, etc. En professioneel arbeid betreft arbeid waar met name kennis een rol speelt. Het gaat bijvoorbeeld om dokters, advocaten, accountants, ingenieurs, maar ook leraren.
Het kan zijn dat de beroepsbevolking groot genoeg is, maar dat er schaarste bestaat bij een bepaalde groep, bijvoorbeeld professionals. Het kan gemiste economische activiteiten betekenen, als het niet met migranten wordt ingevuld. Je zou dan op lange termijn meer aandacht moeten steken in onderwijs en scholing en op korte termijn jouw immigratie moeten bevorderen voor deze groep. Het gebruik van migranten is een allocatie-keuze en heeft ook een gevolg.
Het is ook niet zo dat professionals (hoogopgeleide mensen) de belangrijkste groep is. Je hebt alle “skill-sets” nodig in de maatschappij. Arbeidsspecialisatie en arbeidsverdeling maken brede waardecreatie, diversiteit aan producten /diensten en algehele behoeftebevrediging mogelijk. Beleidsaandacht moet gericht zijn op de mix die je vandaag en morgen in jouw arbeidspool wilt hebben.
Iedereen die arbeid levert, ontvangt een vergoeding daarvoor. Over het algemeen praten we van “loon” als prijs voor deze productiefactor. Loon is één van de componenten van het bruto nationaal product (BNP). Het BNP per capita is een maat voor de welvaart van een land. Hier komen we in toekomstige blogs op terug.
WAARDE VAN DE ARBEIDSPOOL
De waarde van arbeidspool (lees beroepsbevolking) is afhankelijk van de mix van individuele vaardigheden, training, kennis, ervaring en productiviteit. Scholing, begeleiding, ervaring werkt waarde verhogend voor de economie, maar een mix is wel noodzakelijk.
Productiviteit wordt gemeten door de output, in relatie tot de input (inzet) van het werk, te brengen. Met z’n individuele productiviteit onderscheidt de ene werknemer zich van een ander. Inzet van andere productiefactoren (gebouw, computer, etc.) kan productiviteitsverhogend werken. Een vooruitgang in productiviteit van arbeid kan (en zou moeten) een vooruitgang betekenen in loon, maar ook in winst (de vergoeding voor ondernemerschap). Dit betekent op haar beurt weer economische groei.
AANDACHT VOOR FACTOR ARBEID
Hebben we beleidsaandacht voor onderwijs, educatie, training, kennisoverdracht, beloning, overige arbeidsvoorwaarden, werkgelegenheid, migratiebeleid, organisatiecultuur, volksgezondheid, huisvesting, effectieve communicatievormen, handhaving van waarden en normen enrespect voor mensen? Het kan erop lijken dat afgeweken wordt van het economisch concept van de productiefactor Arbeid, maar het bovenstaande is allemaal van invloed op factor Arbeid. Wil je een gebalanceerde arbeidspool, dan moet je beleidsaandacht besteden aan deze en meer onderwerpen.
Let wel: het is niet verstandig om een productiefactor in isolatie te analyseren, wat feitelijk in deze blog voor het gemak wel wordt gedaan. Hoe de productiefactoren complementair worden ingezet, is een belangrijke beleidsvraag. Economie is namelijk een systeem welke onderling versterkend kan werken. In een toekomstige blog zal hierop worden ingegaan.
RELEVANTIE VOOR ONS?
Het is verstandig om ons te realiseren dat productiefactoren schaars zijn. We moeten vandaag en voor de toekomst keuzes maken hoe factor “Arbeid” in te richten en aan te wenden. Enkele actuele voorbeelden van vandaag op Curaçao.
Als we niet deugdelijk aandacht stoppen in onderwijs vandaag, beschikken we straks (lokaal) niet over de juiste arbeidsmix van ongeschoold, bekwaam en professionelen. We sluiten ook mogelijk bepaalde keuzes uit als we niet investeren in een gebalanceerd onderwijs. Aandacht voor onderwijs vandaag is dus belangrijk voor de economie straks. Gebrek aan waardering voor professionals, een actueel onderwerp, heeft ook als gevolg dat toekomstige inzetbaarheid ook daalt voor bepaalde werkgevers.
Bemoei je actief met economisch beleid, maak bewuste keuzes, want je draagt gewild of ongewild de lusten en de lasten.
Ik herhaal: Het zou wie dan ook die op die beleidsstoel zit, sieren om kundig om te gaan met economisch leidinggeven, het heeft namelijk consequenties”. Economie raakt alles.
