0-5 | BUSKANDO MAS DI HUMANIDAT DEN UN MUNDU DIVIDI

E biaha aki mi ta usa mi blog pa filosofia un poko riba (mi persepshon di) estado di nos mundu. Mi mente ta bula di un kos pa otro, mi tin hopi pensamentu pareu i ku tempu mi ta purba komprondé, pa mi mes kuadro di referensia, pakiko mi tin e pensamentu ei. E blog aki ta un manera pa struktura mi pensamentunan.

Un par di aña pasa mi a stòp di mira notisia i mi a bira selektivo den lesa korant. E motibu ta ku mi a kansa di tantu negativismo den bida, te ku tin biaha e ta hasi bo depresivo. Praktikamente ta kos malu so ta pasa. Mi ta kòrda un biaha mi a skucha Denzel Washington bisa: If you don’t watch the news, you are uninformed. If you watch the news you are misinformed. Esei a sende un lus serka mi.

Medio sosial no ta mihó. Anto pa kolmo riba internèt tin diferente algorithm” ta traha den “background” ku ta analisá kiko ta interesá bo, pa hala bo atenshon mas tantu riba tipo di postnan ku ta kai den bo esfera di interes. Kier men, si bo ta para klek kos negativo hopi, bo ta haña mas di e tipo di artíkulonan akí pa wak, hasiendo bo persepshon di mundu mas negativo ainda. Anto stòp ku medio sosial ta difísil mes, paso e tin bo den su gara kaba. Riba Facebook bo tin e kònòpi “see less of this type of posts”, pero mi tin e impreshon ku e no ta traha.

Mi konklushon ta: Den un époka kaminda informashon ta mes aksesibel manera airu ku nos ta respirá, ta kada biaha mas difísil pa filtrá e notisianan ku ta forma nos persepshon di mundu. E notisia i medio sosial, ounke esensial pa tene nos informá, hopi bia ta pinta un kuadro di un mundu den konflikto, divishon i desesperashon. Pero, e representashon aki ta un reflekshon di realidat, ta esaki so tin?  Mester tin hopi kos bon ta pasa tambe tòg? Manera mi a bisa kaba, mi a purba minimalisá mi atenshon na notisia i den mesun rosea un par di aña pasa, konsientemente mi a purba di buska di ta habrí pa wak kosnan bon ku ta pasando, pa chikí ku nan por ta. Pa mi, mundu ta tòg mas amikal ku e notisianan negativo ku  òf ku medio sosial ta  hasi bo kere.

Nos gusta broyo

Laga mi kuminsá ku e parti negativo promé. Mi ta purba splika rashonalmente loke mi ta wak i mi ta kere. Promé ku nada, ta bon pa komprondé e mekanismo tras di notisia i plataformanan di medio sosial. E kanalnan aki ta diseñá pa kapturá atenshon i desafortunadamente, storianan negativo hopi biaha tin un atrakshon mas fuerte ku esnan positivo. Shòk ta bende, pa mi no usa otro metáfora. E fenómeno aki yama “negativity bias” i ta nifiká ku nos ta mas lihé inkliná pa klek riba un titular negativo i tristu ku unu ku ta selebrá kos bon òf logronan di hende. Komo resultado, nos persepshon por bira distorsioná i moldia negativamente, hasiendo nos kere ku e mundu ta mas hostil i malu ku en realidat e ta.

Sinembargo, mas ayá di e titularnan grandioso i storianan sensashonal, tin un realidat diferente. Kada dia, ta desplegá hopi akto di bondat, grandi i chikitu rònt mundu inkluso Kòrsou. E momentunan aki masha tiki biaha ta yega notisia pasobra nan no ta korespondé ku e narativo ku ta generá kleknan i interakshon. “Kijkcijfers” ta konta. Mundu real ta hopi mas amabel ku mi tablet of televishon ta mustra mi via internèt, medio sosial òf notisia.

Tin kos bon ta pasa tambe

Aktonan di bondat ta sosodé ni maske nan no ta alkansá notisia. For di amigunan ku ta sali huntu i pasa bon den kompania di otro, òf selebrá hasimentu di aña. For di un amigu ku ta konsolá otro den momentu di tristesa, te un yu ku ta ekselá na skol. For di e hende ku ta paga pa kuminda di otro, te hende ku ta namorá di otro òf komunidatnan ku ta uni pa sostené miembronan den nesesidat, e mundu ta yen di ehèmpel di bondat humano. Mester wak nan si i para ketu na e echo ku esakinan tambe ta kos ku ta pasa.

E manera mas mihó pa wak’e ta di sali bo mes i eksperensi’é personalmente i laga e tablèt na kas. Eksperensianan personal hopi biaha ta konta un relato diferente ku esun representá den medio. Ora nos paga nos skrin i interaktuá ku e mundu direkto, nos tin mas chѐns pa topa ku amabilidat, amistat, amor i kompashon. Sea ku ta dor di biaha, servisio komunitario òf simplemente inisiando kombersashon ku hende riba kaya. E konekshonnan personal aki por tin un impakto profundo riba nos bista di mundu. Nan ta kòrda nos ku, apesar di nos diferensianan, felisidat, bondat i komprenshon tambe ta idiomanan universal. Awor mi sa ku mi ta zona komo “hippie” asin’aki, pero e negativismo diario ku mi tabata eksperensiá a fòrsa mi buska algu otro, algu bon, pasó ken lo tin gana di biba den un mundu malu so?  No komprondé mi malu si, kos malu ta pasa ainda, pero para ketu un ratu pa wak e kosnan bon ku ta pasa tambe.

Notisia i medio sosial, na mi pareser ta un parti grandi di e problema. Por sierto, nos komo hende tambe. Tin muchu enfoke riba riba kosnan negativo. Pero medio sosial i nos mes tambe tin e poder pa enfoká riba kos bon i e bondat den mundu. Ami i abo ku ta post tambe.

Konkluyendo, miéntras no por nenga ku nos mundu ta konfrontando masha hopi desafio, igualmente bѐrdat ta ku nos ta rondoná pa bondat, kompashon i humanidat. No lubidá esei i hasi un esfuerso pa wak’e tambe. E notisia i medio sosial, enfoká pa kapturá nos atenshon, hopi biaha ta laga e aspektonan mas positivo di naturalesa humano afó. Pero ora nos mira mas leu di e titularnan, ta enbolbí ku mundu direkto i kompartí nos eksperensianan positivo, nos por kuminsá mira e mundu den un lus diferente. E mundu ta hopi mas amikal ku loke e notisia òf medio sosial lo hasi bo kere. No lubidá esei. E ta na nos pa buska e storianan aki, kompartí nan i kontribuí asina na nos propio kapítulonan di bondat. Hasiendo asina, nos no solamente ta enrikesé nos bida, pero tambe ta kontrarestá e narativo di divishon, rekordando nos mes i otronan di e poder di konekshon humano i e bondat inherente ku ta eksistí den nos tur.

Mi ta sera ku dos parti positivo di nos músika lokal. Jeon ta kanta: Nos tin dushi bida, nos tin e kosnan di mas bunita. Nos mester habri wowo pa nan, biba bon pasó bo no sa mayan. Anto Levi Silvanie ta kanta: Den un mundu yená ku maldat, mi ke ta bon. Mi ke te kos korekto den esnan robes. Den un mundu yená ku maldat, mi ke ta bon. En todo kaso mi ke ser mi mes. Toka nan na kas i den outo.

Bon nochi, paga bo skrin i eksperensiá bo mes tambe, kos bon .

Dieudonne (Neetje) van der Veen ta un konsultant di maneho finansiero. Su trabou i eksperensia ta konsentrá prinsipalmente riba e tereno di maneho finansiero i struktura di empresanan den nesesidat i Gobernashon den siklo di Planifikashon i Kontrol.

Van der Veen tin un máster den ekonomia di negoshi (Erasmus Universidat Rotterdam), ta un akountent sertifika (NBA), un CFE (Examinador Sertifiká di Fraude) i un CICA (Auditor Sertifiká di Kontrol Interno).

Un danki na Percy Pinedo pa e sosten ku papiamento.

Leave a comment